Act 7 | MHL | STEP | Ne pris woos mua-ke Stiwen nokarek, “Opora naap nefa maimik nain makena-ki e weetak?”

Acts 7

Stiwen wi pris woos mua opora wia wafuromak

1 Ne pris woos mua-ke Stiwen nokarek, “Opora naap nefa maimik nain makena-ki e weetak?” 2 Ne Stiwen-ke wia maakek, “Emar unowik, ne mua iperowa ni efa miimeka. Iiriw akena yiena nomokow fiira Abraham Mesopotemia-pa ikua. Aran owowa me ikiwowa ikaeya Mua Maneka owow unowa urufiya nain-ke wiar imenarep maakek,

‘No nena miiwa ne owowa wia piipuap owow oko ikiwe. Ikiweya neeke miiwa yo pepekimomem nain nefa ofakowinen.’
(Yenesis 12.1)

4 Naap maakeya Abraham ona owowa piipuap ikiwep Aran-pa pokak. Nan ikaeya wiawi wiar umok. Ne Mua Maneka-ke kema iweya ekapep miiwa ni aakisa ikeman fan pokak. 5 Mua Maneka Abraham ona miiwa kakeniw-ko me wuomak, weetak akena. O miiwa iwowa nain ona nembesir teeria unowiya wiowa maek. Ne iir nain pun Abraham muuka marew ikaeya nain maakemi opora koonowak. 6 Neemi Mua Maneka-ke kiiriw opora oko maakek, feenap,

‘No nembesir teeria ikoka ikiwep wi owow oko miiwa-pa wiar ikaikuan. Neek ikaiwkin owowa nain-ke ikoka mokoma andet erepam naap sira samo-samora wia onami wiena uuwow mua wia wuiwkin oram akena wi wiar mauwam-ikaikuan.
7 Ne ikoka yos-ke owowa nain sira wia ofakowami yoowa wiinen. Ne nena nembesir teeria miiwa nain wiar piipuap kiiriw ekapep owowa feek ikok yo efa kema suuwap efa farem-ikaikuan.’
(Yenesis 15.13-14)

Mua Maneka-ke Abraham naap maakek. 8 Ne opor makena maakep koonowak nain ilenowa naep mia kanima puukowa sira nain maakek. Naapeya Abraham ona muuka Aisak onak-ke muukareya fofa ikur okaiwi-pa arow naap weesereya mia kanima wiar puukak. Ne Aisak-ke ona muuka Yekop sira naapiw onak. Ne Yekop pun ona muuk teeria ten kuisow erup nain sira naapiw wia onam-ikua, yiena nembesir teeria unowa nain.

9 Ne Yekop muuk iperowa-ke wiena wiamun Yosep kerewami kema bagiwirap, wi Isip uuwow mua wiar arinok naep sesekap maamuma aawemik. Nain Mua Maneka-ke mamaiya ikok akimowa wiar imenarem-ikua nain ona asipam-ikua. 10 Ne iir oko Yosep Isip owow saria maneka Fero wiar kererek. Ne Mua Maneka-ke aakunowa ne amis eliwa iweya owow saria maneka nain o kookalek. Ne uuwow urufow mua wuami, yena miiw maneka ne yena teeria wia urufe naakek. 11 Ne naap ikok weniw maneka Isip ne Kenan miiwa-pa imenareya owow mua samor aawemik. Naapeya yiena nembesir maa enowa imenowa me pepek. 12 Ne yiena nembesir Yekop naap miimak, Isip owowa maa enowa wiar ikua. Naapeya ona muuk teeria eena yiena nembesir teeria nain wia sesekeya ikiwep maa enowa sesenarep ekapemik. Ne naap ikok ikok kiiriw wia sesekeya naapiw ikiwemik. 13 Naapiw ikiwiwkin Yosep-ke ariman wame wuami wia maakek, ‘Yo niena niamun Yosep-ke.’ Naeya Isip owow saria maneka nain Yosep teeria wia paayarek.

14 Aria Yosep nan ikok ona wiawi Yekop opora sesekomak, efar ekapinok naek. Ne Yekop ona teeria emeria mua ten ikur okaiwi-pa erup ne kiiriw ikur (75) naap iiwawun Isip ikiwemik. 15 Yekop Isip urupep epa maala nan ikok umok, ne ona muuk teeria pun nan ikok umem-ikemik. 16 Umiwkin wia pikiwep owowa Sekem naimik nan wia soopam-ikemik. Sekem miiw ara nain iiriw weke Abraham-ke Aamor muuk teeria maamuma manekiw wiar sesenarep-puak, ikoka neeke wia soopam-ikowa naep.

17 Aria Mua Maneka iiriw Abraham nembesir wia aawep ona miiwa wia wuomak nain wia pikiwowa maek nain epa nain mamaiyarek. Ne Abraham nembesir teeria pun unow akena imenaremik. 18 Aria naap ikok Isip owow saria oko-ke iimarek, o Yosep iiriw wi Isip sira kamenap wia asipam-ikua nain kema me suuwak. Mua nain-ke i nembesir teeria sira samora wia onam-ikua. 19 I Isrel teeria mokoka me manekarinok naep sira samora wia onam-ikua. Wi emeria muukaremik nain muuka wiar aawep owaruma-pa wiar wueka wia maakek. Neek ikok umem-ikauk naek. 20 Naap onam-ikaiwkin Moses imenarek, ne o urufowa ne miikapura pun eliw akena. 21 Aria onak wiawi-ke pipilimep kakaltam-ikaiwkin siiwa arow weesereya pikip epa oko-pa wuamik, me uminok naep. Ne Isip owow saria maneka wiipa-ke urufap aawep ona muuka arowap arimowak. 22 Arimep amis maneka aawep Isip mua kekanowa imenarek. Mauwow mua ne aakunow mua eliwa ikua.

23 Aria Moses arimep mokoma ten erepam aawok. Ne iir oko ona opor epaskun wia kema suuwap wia urufowa ikiwok. 24 Ikiwok-na Isip mua-ko Isrel mua oko samor akena arufam-ikaeya urufak. Naap urufap os-ke muuna kiripami Isip mua nain arufami ifakimeya umok. 25 Ifakimep ona kema-pa maek, ‘Mua Maneka-ke efa pepekimeya yos-ke wi Isrel mua Isip owowa-pa fan ikemik fain wia aawep wia pikiwinen. Yo teeria naap efa maikuan.’ Naap maek nain o teeria naap me maemik.

26 Ne uurik ona naap wi Isrel mua wiam erup irakem-ikaiwkin wiar kererek. Ne wia maakek, ‘Ni niam erup, moram nieniw irakiman?’ Irakowa wiar puukami naap wia maakek. 27 Naeya mua oko, mua oko arufam-ikua nain-ke Moses ipiskami maakek, ‘No mua kamenap-ke? No naarewe-ke woos mua ne opora yia kakenomowa nefa wuak, ne no aakunin? Ikiwe. 28 No inon Isip mua ifakimon naap yo efa ifakimekam naep-i?’ 29 Naap maeya Moses Isip owowa piipuap baurarep ikiwok. Ikiwep wi Midian miiwa-pa wiar pokak. Nan ikok emeria aawep ikok muuka erup wiar imenaremik. 30 Ne mokoma ten erepam (40) weesereya, iir oko o epa asia nomon manekiw nan yiawemi Sainai ema mamaiya-pa nan ikaeya Mua Maneka ensel-ke wiar imenarek. Nomokowa gelemuta-pa nan mukuna saarik leelenem-ikua. 31 Moses naap urufap kema unu-unowa wuak. Neemi baliwep-ko urufinen naep mamaiya ekam-ikok Mua Maneka iwakara wiar miimak. Feenap maek,

32 ‘Yo nena nembesir Abraham, Aisak ne Yekop Mua Maneka-ke.’
Naeya mia fufuemi kema tootonep me mokakek. Ne Mua Maneka-ke kiiriw maakek,

33 ‘Epa no iimarep ikon fain yos-ke ikem. Naapeya meren suuwowa iirare.
34 Yo yena teeria wi Isip-ke wia samoram-ikaimik nain wia urufam. Ne omowa wiar miimam, naapeya wia asipekam naep orom. Aria aakisa yos-ke nefa sesekiyem, no kiiriw Isip ikiwe.’
(Eksodas 3.5-10)

35 Ne Moses iiriw wi Isrel mua-ke iiraremi maakemik, ‘No naarewe-ke woos mua ne opora yia kakenowa mua ike nefa naek?’ Naap maakemik. Ne mua nain kiiriw Mua Maneka-ke sesekeya wi Isrel woos mua wiar arek. Ne wia asipeya wi yoowa aawem-ikemik epa nain piipuamik. Mua Maneka ensel iiriw nomokow gelemuta-pa mukuna saarik leelenem-ikaeya wiar imenarek nain-ke asipeya wia aawep pikiwok. 36 Os-ke Isip owowa-pa maa miililina unowa onami wi Isrel teeria wia aawep pikiwok. Pikiwemi Ifer Oka-pa nan maa miililina oneya ifera-ke pukeya era imenareya okaiwi wia pikiwok. Wia pikiwemi epa asia saa manekiw ikua nan kereremik. Ne mokoma ten erepam nan yiawem-miok maa miililina unowa pun onam-ikua. 37 Ne os-ke wia maakek,

‘Ikoka Mua Maneka-ke niena kerekera-pa mua kuisow pepekimeya ona profet wiar ikainon, ne yo opora nia maakiyem naap nia maakinon.’
(Lo 18.15)

38 O epa asia saa manekiw nan i Isrel nembesir nain wiamiya ikua. Ne Sainai ema-pa ensel-ke o wameiya aakunek. Ne os-ke Mua Maneka opora wiar aawok nain i yiek, opora eena anane naap ikainon nain. 39 Nain yiena nembesir teeria-ke opora me wiar miimamik. Opora wiar fienap kiiriw kirep Isip owowa ikiwu naep onamik. 40 Naap onami ona weepe Aron maakemik, ‘Moses Isip owowa-pa yia aawep pekapok nain aakisa kamenap arek, i me amisaremik. No maa-ko yia siraromaya inasina yiar ikok miimep yia pikiwinok.’ 41 Naap maakiwkin bulmakau sirarek. Ne wi nain inasina arowap wiam irami maa eneka ifakimep patirami maa enowa onamik. 42 Naap oniwkin Mua Maneka-ke mikikira wieya wi naap oni-ikim-ikok ama, siiwa, mokoma naap nain yiena inasina-ke naep sira-sira onam-ikemik. Ne Mua Maneka wi wia maek nain opora wi profet-ke feenap siisimep-puiwkin ikua,

‘Ni Isrel mua, iiriw ni mokoma ten erepam epa asia saa manekiw nan ikok maa eneka ifakimep niena inasin wadola arowap patiram-ikeman, ne maa oko pun patiram-ikeman. Yo me efa kema suuwowa ni nain onam-ikeman. 43 Ni inasina Molek naimik nain sirarep ika-pa wuap akuawep piaweman, ne mokoma pun sirarep inasina Refan naimik nain sira naapiw onam-ikeman. Ni maa muutitik sirarep yiena inasina-ke naeman. Naapeya yos-ke ni owowa fan ikeman nain nia iiraremkun ikiwep Babilon kame-pa neeke ikowen.’
(Amos 5.25-27)

Mua Maneka-ke naap wia maakek.

44 Iiriw Mua Maneka epa asia saa manekiw ikua nan Moses opora maakep lotu koora konimiw onowa nain kema iwok. Ne os-ke yiena nembesir wia maakeya koora nain kakeniw naap onamik. Nain onap Mua Maneka opora wiek nain nan wuap feekiya soomarem-miemik.

45 Ne aakisa fan Yosua miimoweya i nembesir-ke lotu koora feekiya ikiwemi wi owow oko wia fa-faemi miiwa-pa wiar poki-ikiwemik, Mua Maneka-ke wia asipam-ikaeya. Ne Dewit owow saria ikua nain pun sira nain onam-ikemik. 46 Mua Maneka-ke Dewit mua eliwiya kookalek. Ne os-ke Mua Maneka maakek, ‘Yiena nembesir Yekop no Mua Maneka-ke nefa naek. Naapeya yo no koora-ko kuominen naep.’ 47 Naap maek-na wia, naap ikok ona muuka Solomon-ke epa wiar aawep Mua Maneka koora kuomak. 48 Nain Mua Maneka koora eena mua-ke onimik nan me ikaiya. Eena profet oko-ke maek naap,

49 ‘Mua Maneka-ke maek, “Aapereka iinan yo pokow epa-ke. Ne miiwa yena kepura akupowa toor-ke. Miiw maa muutitik nain yos-ke me onam-i? Ne ni koora kuaiman nain yo neekeriw niar ikainen-i? Me pepek. Yo neeke inowa pun weetak.” Mua Maneka-ke naap maek.’”
(Aisaiya 66.1-2)

51 Neemi Stiwen-ke kiiriw wia maakek, “Ni teeria faa, emin kekanowa akena-ke. Ni Mua Maneka opora fieniman, ne me wiar miimiman. Ni anane Mua Maneka Ewar Eliwa kema niem-ikaiya nain fieniman. Ni niena nembesir sira wiokap emina kekaneman. 52 Mua Maneka profet wia sesekam-ikua nain, iiriw niena nembesir-ke iiwawun me wia samoram-ikemik-i? Ne wi iiriw akena Mua Maneka ona mua kaken eliwa ekapowa maek nain, opora wiar maem-miemik nain pun wia ifakimem-ikemik. Ne aakisa fan mua makena niena opap mua samora wapena-pa wiar wuiwkin ifakimiwkin umok. 53 Mua Maneka sira unowa ensel-ke niemik nain nis-ke aaweman, nain ni sira nain me ookiman.” Stiwen-ke naap wia maakek.

Stiwen ifakimiwkin umok

54 Aria Stiwen opora naap wia maakeya miimap kema samor akena bagiwiramik. 55 Ne o Mua Maneka Ewar onaiya ikok mokoka iinan mokakemi Mua Maneka parina wiar urufak-na Yeesus Mua Maneka aken ekeria-pa wiar ikaeya urufak. 56 Ne maek, “Naneka! Yo iinan aapereka iipareya Mua Muuka Mua Maneka aken ekeria-pa iimarep ikaeya urufam-ikaiyem.” 57 Naap maeya wis-ke kerew akena faremi wapeniw ifana wiam ofomamik. Ne unow maneka karuwiw ekami opap porop owow erepura-pa wuap nomon ika wariyen naemik. Wi mua o opora-pa wuamik nain wiena mia suuwowa anian-pa suuwimik nain iirarep unowiya epa kuisow-pa wuamik. Ne takir eliwa oko unuma Sol naimik nain-ke wia urufam-ikomak. Ne wi nomona aawep Stiwen ifakimemik. Ifakimem-ikaiwkin o kerewa faremi maek, “Yiena Maneka Yeesus, yo umemkun-na kukusa efar aawe.” 60 Naap maemi keema muuna mikap ikok kerewa faremi maek, “Yiena Maneka Yeesus, wi sira samora efa onimik fain pina me wia kiripoma.” Naap maep-puami umok.